Om vlot te kunnen vermenigvuldigen moesten we in het basisonderwijs de tafels uit het hoofd leren. John Napier, een Schots wiskundige, beschreef in 1617 al een methode om het product van twee getallen vlot te berekenen met balkvormige staafjes waarop de tafels aangebracht waren.

Het principe van deze Neperse staafjes vinden we ook terug in het Poolse "MULT"-rekenschuifje (eerste helft 20e eeuw). De tafels zijn hierbij verdeeld over zes verschuifbare kartonnen banden. Door deze te verplaatsen stelt men één factor van het product in (rode cijfers), hier bijvoorbeeld 57. In de ronde vensters ter hoogte van de zwarte cijfers (uiterst links en uiterst rechts), verschijnt het product van de ingestelde factor met dat cijfer. De getallen die binnen de blauwe cirkels staan, moeten hiervoor opgeteld worden. In de afbeelding geeft dat bijvoorbeeld voor $57 \times 3 = 1 \color{black}{(5+2)} 1 = 1\color{black}{7}1$.

Voor één factor van het product kunnen maximaal 6 cijfers ingesteld worden, het tussenresultaat kan maximaal 7 cijfers bevatten. De tweede factor kan in principe uit meer dan 6 cijfers bestaan, vermits men per cijfer het tussenresultaat in de rekenschuif zal moeten aflezen. De tussenresultaten moeten dan worden opgeteld, rekening houdend met de betekenis van het zwarte cijfer (eenheden, tientallen, …). De berekening van bijv. $57 \color{blue}{ \times 53}$ gebeurt dus in 2 stappen:

• (eenheden) $57 \color{blue}{\times 3}: 1 \color{red}{(5+2)} 1 = 1\color{red}{7}1$
• (tientallen) $57 \color{blue}{\times 5}\color{green}{(0)}: 2 \color{red}{(5+3)} 5\color{green}{(0)} = 2\color{red}{8}50$. 

De som van de tussenresultaten geeft: $2850 + 171 = 3021$.

Voor producten van getallen die de cijfers $6$, $7$, $8$ of $9$ bevatten, gebruik je de achterkant.

Op de website van de Universiteit Antwerpen vind je nog meer over de vroegste mechanische rekenmachines.