Hol of bol?
[OOO]
Het werk van Monika Buch - deel 2
Monika Buch is een kunstenaar die vooral in haar vroegere werk een exacte werkwijze hanteerde, waardoor dat heel geometrisch aandoet. Om dat ten volle te kunnen waarderen geeft Klaas Lakeman (Ars et Mathesis) in deze jaargang van Pythagoras toelichting op een aantal eigenaardigheden in haar werk.
De negen lijnstukjes in elk van de figuren 1A en 1B maken het zo goed als onmogelijk om er vlakke figuren in te zien die opgebouwd zijn uit drie ruiten. Gewoonlijk worden die figuren opgevat als kubussen, die zich elk afwisselend in twee vormen voordoen:
een bolle vorm, een kubus waarvan de drie buitenvlakken te zien zijn en waarbij de rode stip het dichtst bij de kijker ligt
een holle vorm waarbij de rode stip het verst verwijderde punt van de ruimtelijke figuur is.
Monika Buch heeft dit hol-of-bol-effect bijvoorbeeld verwerkt in figuur 2. Door de geleidelijke verandering van de kleuren van de ruiten in verschillende richtingen en door de keuze van de kleuren gaan de twee interpretaties min of meer in elkaar over. Vergelijk de kubussen met het gele vlak rechtsboven met die met een bruin vlak linksonder.
In het schilderij van figuur 3 worden met een ander kleurverloop iets andere effecten bereikt.
|
|
Balken of liChtstralen?
Het hol-of-bol-effect is ook aanwezig in een aantal schilderijen, waarbij één of meer grote kubussen samengesteld zijn uit kleinere. Het meest sprekend is schilderij van figuur 4. Op het eerste gezicht zie je waarschijnlijk drie forse balken, elk opgebouwd uit 25 kleine balken. Je kijkt dan tegen de kopse kanten van deze balken, die een holle kubus vormen. Na enige ogenblikken springt deze over in een bolle kubus. Maar voordat die weer overgaat in de holle interpretatie, is nog net te zien hoe de dunne balken veranderen in doorzichtige banen die op gekleurde lichtstralen lijken, die de kubus van drie zijden belichten.
Bij het schilderij van figuur 5 wordt een holle interpretatie door de veranderingen in helderheid van de kleur in samenspraak met het motief van de zijvlakken van de kubus vrijwel onderdrukt en dringt zich een bolle interpretatie op.
|
|
Bol-bol
Monica Buch experimenteert niet alleen met de invloed van kleur en helderheid, maar vaak ook met het effect zelf. Zo is figuur 6 een gedeeltelijke samenvoeging van de figuren 1A en 1B. Die is op twee manieren te bekijken: neerkijkend op de ruit zoals figuur 1A in de bolle vorm of van onder omhoog kijkend zoals figuur 1B in de bolle vorm. Dit is uitgewerkt in het werk van figuur 7.
